کد مطلب:5579 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:114
صلابت در سیره پیامبراکرم
كان النّبی صلی الله علیه وآله اذا غضب احمّر وجهه [1] ؛ یعنی پیامبر، وقتی برای خدا و عدالت، غضب می فرمود رنگ چهره اش تغییر می یافت و عكس العمل شدید می ورزید.
اینك به چند نمونه از رفتار قاطع و پرصلابت پیامبراكرم صلی الله علیه وآله در برخورد با متخلفان توجه كنیم:
هنگامی كه پیامبرصلی الله علیه وآله برای جنگ با رومیان به تبوك می رفتند، سه نفر از مسلمانان، از شركت در جنگ و از روی تنبلی و سُستی و دنیاطلبی سر باز زدند، امّا به هنگام بازگشت، پیامبرصلی الله علیه وآله از جنگ تبوك، جهت عذرخواهی خدمت آن حضرت صلی الله علیه وآله رسیدند.
هرچند انتظار بی جهت داشتند كه پیامبر عذرشان غیر موجه آنان را بپذیرد، ولی مورد غضب و بی مهری پیامبرصلی الله علیه وآله قرار گرفتند و آن حضرت صلی الله علیه وآله حتّی یك كلمه با آنان سخن نگفت و به مسلمانان دستور فرمود كه هیچ كس با آنان سخن نگوید، به گونه ای كه حتّی زنان و فرزندان آنان به محضر پیامبرصلی الله علیه وآله آمدند و اجازه جدایی از آن ها را خواستار شدند.
متخلّفان در محاصره شدید اجتماعی قرار گرفته بودند و فضای شهر مدینه با آن وسعت برای آنان تنگ شده بود، به گونه ای كه مجبور شدند برای نجات از این خواری و رسوایی مدینه را ترك گویند و به كوه های اطراف پناه برند و مدتی طولانی در كوه ها به سر بردند و به دعا و نیایش و توبه به درگاه خدا روی آوردند، تا این كه سرانجام این آیه شریفه نازل شد: «وَعَلَی الثَّلاَثَةِ الَّذِینَ خُلِّفُواْ حَتَّی إِذَا ضَاقَتْ عَلَیْهِمُ الأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَیْهِمْ أَنفُسُهُمْ وَظَنُّواْ أَن لاَّ مَلْجَأَ مِنَ اللّهِ إِلاَّ إِلَیْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَیْهِمْ لِیَتُوبُواْ إِنَّ اللّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ» [2] ؛ و بر آن سه تن كه تخلّف ورزیدند (از توبه یا از جنگ تبوك) تا آن كه زمین با همه پهناوریش بر آن ها تنگ شد و بلكه از خود دلتنگ شدند و دانستند كه از غضب حق جز به سوی خدا پناه و ملجئی نیست، پس خدا به آن ها لطف فرموده تا توبه كنند و او بسیار توبه پذیر و مهربان است. بر همین اساس، توبه آنان پذیرفته شد.
اینك به چند نمونه از رفتار قاطع و پرصلابت پیامبراكرم صلی الله علیه وآله در برخورد با متخلفان توجه كنیم:
هنگامی كه پیامبرصلی الله علیه وآله برای جنگ با رومیان به تبوك می رفتند، سه نفر از مسلمانان، از شركت در جنگ و از روی تنبلی و سُستی و دنیاطلبی سر باز زدند، امّا به هنگام بازگشت، پیامبرصلی الله علیه وآله از جنگ تبوك، جهت عذرخواهی خدمت آن حضرت صلی الله علیه وآله رسیدند.
هرچند انتظار بی جهت داشتند كه پیامبر عذرشان غیر موجه آنان را بپذیرد، ولی مورد غضب و بی مهری پیامبرصلی الله علیه وآله قرار گرفتند و آن حضرت صلی الله علیه وآله حتّی یك كلمه با آنان سخن نگفت و به مسلمانان دستور فرمود كه هیچ كس با آنان سخن نگوید، به گونه ای كه حتّی زنان و فرزندان آنان به محضر پیامبرصلی الله علیه وآله آمدند و اجازه جدایی از آن ها را خواستار شدند.
متخلّفان در محاصره شدید اجتماعی قرار گرفته بودند و فضای شهر مدینه با آن وسعت برای آنان تنگ شده بود، به گونه ای كه مجبور شدند برای نجات از این خواری و رسوایی مدینه را ترك گویند و به كوه های اطراف پناه برند و مدتی طولانی در كوه ها به سر بردند و به دعا و نیایش و توبه به درگاه خدا روی آوردند، تا این كه سرانجام این آیه شریفه نازل شد: «وَعَلَی الثَّلاَثَةِ الَّذِینَ خُلِّفُواْ حَتَّی إِذَا ضَاقَتْ عَلَیْهِمُ الأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَیْهِمْ أَنفُسُهُمْ وَظَنُّواْ أَن لاَّ مَلْجَأَ مِنَ اللّهِ إِلاَّ إِلَیْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَیْهِمْ لِیَتُوبُواْ إِنَّ اللّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ» [2] ؛ و بر آن سه تن كه تخلّف ورزیدند (از توبه یا از جنگ تبوك) تا آن كه زمین با همه پهناوریش بر آن ها تنگ شد و بلكه از خود دلتنگ شدند و دانستند كه از غضب حق جز به سوی خدا پناه و ملجئی نیست، پس خدا به آن ها لطف فرموده تا توبه كنند و او بسیار توبه پذیر و مهربان است. بر همین اساس، توبه آنان پذیرفته شد.
[1] مكارم اخلاق، طبرسي، ج1، ص54. در روايت ديگر است كه «حنف لونه و اسود».
[2] توبه(9) آيه 118.